De laatste verkiezingen voor de Tweede Kamer waren op 22 november 2023. Veel politieke partijen hadden beloften over “wonen” in hun verkiezingsprogramma staan. In ons vorige nieuwsitem publiceerden we een overzicht.
Nu worden op 29 oktober 2025 alweer nieuwe verkiezingen gehouden vanwege wanbeleid door een aantal politieke partijen in de Tweede Kamer.
We stelden ChatGPT een aantal vragen:
Wij zijn een huurdersvereniging (Huurders Belang Zederik) in de gemeente Vijfheerenlanden. De sociale huurwoningen worden verhuurd door Fien Wonen.
Om onze huurders te informeren willen we een laagdrempelig informatief nieuwsitem plaatsen over de aanstaande verkiezingen voor de Tweede Kamer. We willen een vergelijkend overzicht op hoofdlijnen plaatsen van alle politieke partijen met daarin hun plannen over “wonen”. Met de nadruk op de sociale volkshuisvesting.
We willen weergeven:
- Wat hebben die partijen in hun vorige verkiezingsprogramma beloofd?
- Wat hebben die partijen daarvan nu waar kunnen maken.
- Wat zijn de nieuwe plannen?
Reactie ChatGPT:
Overzicht — belangrijkste partijen (kort & to the point)
Trefwoorden: sociale huur = huurwoningen met huur onder de liberalisatiegrens (ongeveer ‘sociale huur’); “nieuwbouw” = extra woningen gebouwd; “regie” = meer overheidsturing/regulering.
PVV
Vorige belofte (laatste programma): nadruk op snelle bouw voor Nederlanders, minder regels, lagere sociale huren (concrete beweringen in partijteksten).
Gerealiseerd: PVV staat bekend om nadruk op versnellen bouw en deregulering in voorstellen; concrete uitvoering hangt sterk af van kabinetssamenstelling (veel voorstellen zijn program-matig). (Algemene berichtgeving over hun woonstandpunten).
Nieuwe plannen 2025: nationaal crisisplan woningbouw, versoepelen bouwregels, beleidvoorstellen zoals verlagen sociale huren met een percentage; prioriteit voor “Nederlanders eerst” bij toewijzing.
GroenLinks–PvdA (samengevoegd verkiezingslijst)
Vorige belofte: beide partijen maakten in 2021/2023 van wonen een topprioriteit: meer sociale huur, volkshuisvesting terug naar overheid, stevige investeringen en regie op grond en bouw. (o.a. PvdA-woonmanifest en GL-woonpunten).
Gerealiseerd: initiatiefnemers van voorstellen en wetsvoorstellen gericht op het behoud van sociale woningen en stimulering van corporatie-bouw (o.a. wetsvoorstellen zoals “Wet betaalbare huur” en uitvoeringsinitiatieven). Effect: er is meer aandacht en politieke druk geweest om sociale bouwquota te verhogen, sommige maatregelen zijn in Kamerprocedures gekomen.
Nieuwe plannen 2025: grootschalige investering in sociale nieuwbouw (bijvoorbeeld quota: 40% sociale segment in veel nieuwbouwprojecten), strengere regulering van grond- en huurpraktijken, extra bescherming voor huurders.
VVD
Vorige belofte: meer bouwen via minder regels, stimuleren koopmarkt en groei van het aanbod; VVD was traditioneel minder geneigd tot grote herverdelende ingrepen in sociale huursector.
Gerealiseerd: VVD heeft in kabinetten ingezet op meer bouw (regelversnelling), startersmaatregelen en marktgerichte instrumenten; effect is deels afhankelijk van coalitiedwang. (Zie VVD-woonvisie en recente berichten).
Nieuwe plannen 2025: stimuleren bouwproductie, ‘herwaardering’ van koop, mogelijk versoepeling huurmarkt- en bouwregels; minder nadruk op grote extra sociale bouwquote dan linkse partijen.
D66
Vorige belofte: D66 pleitte voor bouwen, gemengd aanbod en maatregelen om marktfalen tegen te gaan (ook aandacht voor duurzaamheid). In 2021-2024 voerden D66-ministers en Kamerleden voorstellen uit m.b.t. wonen.
Gerealiseerd: D66 droeg bij aan kabinetsmaatregelen om bouwproductie te stimuleren en aan discussies over inkomensafhankelijke huurcorrecties. Sommige voorstellen (bijv. meer regulering voor inkomens bovengrenzen in sociale huur) zijn in Kamerdebatten gekomen.
Nieuwe plannen 2025: voorstellen om hogere inkomens in sociale huur meer te laten bijdragen, integrale woonplannen en extra nieuwbouw, gecombineerd met duurzaamheidseisen.
NSC (Nieuw Sociaal Contract / of vergelijkbare nieuwkomers)
Vorige belofte: nieuwere partij(s) hadden aandacht voor woningmarktproblematiek in hun beginprogramma’s; vaak pragmatisch pro-bouw en soms gericht op regionale regie. (Zie kandidatenlijsten & programma’s).
Gerealiseerd: als (relatief) nieuwe fractie is daadwerkelijke uitvoering beperkt; invloed vooral via Kamerdebatten en coalitieonderhandelingen.
Nieuwe plannen 2025: richten op versnellen bouwen en regionale aanpak; concrete voorstellen verschillen per partijstuk.
CDA
Vorige belofte: gematigde positie: bouwen, aandacht voor midden- en dorpskernen, regionaal beleid en ruimte voor corporaties.
Gerealiseerd: CDA heeft lokaal/regionaal vaak ingezet op woningbouwprojecten en steun voor combinaties van sociale en middeldure woningen. Nauwkeurige landelijke uitvoerbaarheid wisselt.
Nieuwe plannen 2025: nadruk op bouwen in dorpen/regio’s, meer ruimte voor corporaties in gebiedsontwikkeling, aandacht voor starters en doorstroming.
SP
Vorige belofte: sterke inzet op volkshuisvesting: betaalbare huren, corporaties terug in publieke regie, tegengaan van onbetaalbaarheid en woningcorporaties die veel bouwen voor de laagste inkomens.
Gerealiseerd: SP heeft parlementaire initiatieven en druk op de regering gehouden; sommige wetgevende stappen zijn in behandeling geweest (samen met PvdA/GroenLinks). Resultaat: verhoogde aandacht en wetsinitiatieven richting meer sociale bouw.
Nieuwe plannen 2025: meer overheidsturing (volkshuisvesting terug naar publieke regie), forse bouwprogramma’s voor sociale huur en ingrijpen tegen scheefwonen.
ChristenUnie
Vorige belofte: bouwen, sociale samenhang, aandacht voor betaalbare woningen in kleinere kernen; pragmatische oplossingen.
Gerealiseerd: inzet op betaalbaarheid en huurtoeslaggerelateerde maatregelen, regionaal beleid.
Nieuwe plannen 2025: combineren van stimulering bouw met sociale doelstellingen, aandacht voor gezinnen en zorgwonen.
Volt, BBB, SGP, JA21, DENK, Partij voor de Dieren, FVD (kort)
- Volt: pro-bouwen, Europese / slimme oplossingen, focus op betaalbaarheid en innovatie.
- BBB: focus op platteland/regio, bouwen in buitengebied en minder belemmerende regels.
- SGP: aandacht voor kleine kernen en sociale samenhang.
- JA21 / DENK / FVD / PvdD: elk eigen accenten (inzetten op regels/voorkeuren voor eigen achterban, of specifieke voorstellen zoals prioritering of deregulering). Voor exacte tekst per partij: zie kandidatenlijsten en partijprogramma’s.
En wat betekent dit praktisch voor huurders (kort & concreet)
- Belangrijkste verschillen tussen partijen: links (GL–PvdA, SP) willen meer directe overheidsturing en veel extra sociale nieuwbouw; midden/rechts (VVD, PVV, sommige nieuwkomers) zetten in op versnellen bouw via regelgeving en stimulering van koop/middenhuur — minder nadruk op grote extra sociale quota. Zie samenvattingen hierboven voor concrete beleidsvoorstellen.
- Waar op letten bij stemmen / informeren: concrete quota voor sociale bouw (bijv. 30–40% in sommige plannen), maatregelen tegen scheefwonen (hogere bijdragen van hogere inkomens in sociale huur), huurbescherming en mogelijke (> of <) huurstijgingen of -verlagingen.
- Wat is al doorgevoerd dat jullie als huurdersvereniging merken: Kamerprocedures en wetsvoorstellen (zoals wijzigingen rond huurregulering en verhuurderschap) hebben impact op rechten en plichten; houd Kamerstukken en lokale toepassing (gemeente + corporatie, bijv. Fien Wonen) in de gaten.
Bronnen (voor verdieping — geselecteerde, bruikbare startsites)
- Programma’s / partijpagina’s: VVD (woonvisie), D66 (woonprogramma/concept), GroenLinks–PvdA (verkiezingsprogramma wonen).
- Overzichten en analyses (media / nieuwbouwspecialisten): Nieuwbouw.nl, ActLegal (samenvattingen plannen 2025).
- Kamerstukken en wetswijzigingen (impact op huurmarkt): officiële Kamerstukken (o.a. Wet betaalbare huur / wijzigingen).
- Algemeen achtergrond: PBL-analyse verkiezingsprogramma’s (wonen).
Huurders Belang Zederik 